یای شهری (محل سنگنان شهر)

در 30 كیلومتری شهر مراغه و درانتهای جاده توریستی علویان روستای زیبا ودیدنی یای شهری قرار دارد.

 در زمانهای گذشته تا زمانیكه جاده ماشین رو به این روستا كشیده نشده بودكلیه ساختمانها و اماكن آن از جنس سنگ بوده و یكپارچگی مصالح و فرم ساختمانها چشم انداز بسیار زیبایی را در كنار دره ای سر سبز وزیبا و مناظر بكر و كوههای اطراف آن فراهم  مینمود.

والان هم زیباییشو حفظ كرده

آتشگده آذرگشنسب(کائین کعبه)

 آتشکده آذرگشنسب کهن (منظور ویرانه کائین کعبه حالیه= کعبه شاهان، بین اراضی روستاهای کیم نوا و علمدار)

بین اراضی روستاهای كامل آباد وعلمدار و چكان معبدی بود به نام (کائین کعبه = کعبه شاهان، ) كه همان آتشکده آذرگشنسب کهن ولی متاسفانه وقتی برای تحقیق به محل رفتم با تلی از خاك روبرو شدم كه هنوز سنك بناهای این اتشكده در اطراف دیده میشود  واقعا جای تاسف است كه این آثار ارزشمند بدست یك عده از همه جا بیخبر  خیلی ساده از بین میرود وكسی جلو دارشان نیست آقای جواد مفرد كارشناس ایران اساطیری در مورد  آتشکده آذرگشنسب  چنین میگوید:

ثبت رصد خانه مراغه از دوره ایلخانی در فهرست آثار ملی ایران
رصدخانهٔ مراغه رصدخانه‌ای بود که در دورهٔ هلاکوخان زیرنظر خواجه نصیرطوسی در شهر مراغه ساخته‌شد. این رصدخانه روی تپه‌ای در غرب مراغه قرار داشته‌است و امروزه تنها پی‌های بخش‌های مختلف و بخشی از سدس سنگی آن باقی مانده‌است. بنای رصدخانهٔ مراغه در سال ۶۵۷ هجری (۱۲۶۱ میلادی) به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی و به فرمان هولاکو -نوهٔ چنگیزخان مغول- آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای درنظر گرفت. کتابخانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات‌الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، حلقه‌دار (ذات‌الحلق)، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت نیز فراهم شدند. در همین‌جا بود که زیج ایلخانی به‌سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.

«معبد مهر ورجوی» از شاخص‌ترین آثار تاریخی شهرستان مراغه است که به‌دلیل بی‌توجهی مسوولان و مردم محلی، در وضعیت نامناسبی قرار دارد.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، محوطه‌ی تاریخی «معبد مهر ورجوی» در شش کیلومتری جنوب شهرستان مراغه در استان آذربایجان شرقی، در سال 1353 توسط «پرویز ورجاوند» - باستان‌شناس‌ - شناسایی و کروکی آن تهیه شد. این اثر شش سال بعد در 1356 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، اما از آن زمان به بعد، هیچ کاوش و بررسی شناسایی‌ای در این محوطه‌ی تاریخی انجام نشده است. فقط گفته می‌شود، در برخی قسمت‌های محوطه، خاک‌برداری غیرعلمی انجام شده، اقدامی که باعث بیرون آمدن بخش‌های دیگری از این محوطه مانند «چله خانه معبد» شده است.

كهنسال ترین درخت مراغه

درختی را كه ملاحظه می كنید درمیدان دروازه مراغه قراردارد اگر كسی زبان این درخت را بفهمد این درخت برایش می گویید كه در این سالیان دراز كه كسانی را دراینجا دیده وچند هزار نفر از سایه اش استفاده نموده ولی الان هیچكدام زنده نیستند وبشما میگویید این مردم از خدا بی خبر داخل تنه اش را خالی كرده ودر آن بساط كفاشی راه انداخته اند ومی گوید كه چندین بار آن را به آتش كشیده اند .اما با هر جان كندنی بود درمقابل انسانها وآتش سوزیهای مهیب وطوفانهای سهمگین مقاومت كرده  و امروزاز ما می خواهد كه ازتنها شاخه بازمانده اش نگهداری كنیم  .

.

.

چشمهٔ معدنی گشایش در دامنهٔ کوههای مندل بسر و گشایش ودر حوالی دهکده گشایش آب‌های معدنی گرمی وجود دارد که بسیار معروف می‌باشد و به لحاظ نزدیکی به دهکدهٔ گشایش بنام آب‌های معدنی گشایش معروف گشته‌اند . دهکدهٔ گشایش در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مراغه واقع شده‌است و از دهکده تا چشمه‌های معدنی که در جنوب غربی دهکده واقع شده‌اند در حدود ۷۰۰ متر پیاده روی است در این ناحیه دره‌ای شرقی – غربی وجود دارد و رودخانه مردق چای در آن جاری است در این دره دو چشمهٔ معدنی وجود دارد یکی از آن‌ها در سمت جنوبی دره در زیر سنگهای آهکی که به صورت غار کوچکی در آمده‌اند از زمین خارج می‌شود . آبدهی این چشمه زیاد بوده و بصورت نهر بزرگی بررودخانه می‌ریزد از نقاط دیگر این ناحیه آب و گاز از زمین خارج می‌شود ودر برخی از نقاط توام با صداست . آب چشمه دیگر در قسمت شمالی دره از سوراخی در یک سنگ آهکی که به‌طرف رود خانه جلو آمده‌است با فشار و با صدا به خارج می‌جهد و مقدار و فشار آب بعد از هر جهش کا هش می‌یا بد و از نو جهش تکرار می‌شود . این آب ها در ردیف آب های بیكربناته كلسیك و منیزین گازدار معتدل است. حرارت آب زلال این چشمه 25 درجه سانتیگراد و مزه اش كمی گزنده است.

این ساعت در اجرای طرح از جندی شاپور تا مراغه و جاده‌های دانش و ارتباط علوم قدیمی با علم جدید در این شهرستان اجرا شده است.

 بگفته " ون سان گریمو "  دانشمندان ایران به ویژه خواجه نصیر نقش به سزایی در توسعه علوم در سال‌های قبل داشتند و در زمان حاضر باید با اجرای طرح‌های علمی، علوم دانشمندان گذشته را توسعه دهیم.

این ساعت با هدف احیا گنبد سرخ که قبل از رصدخانه مرکز تشخیص زمان تحویل سال، آغاز سال نو و ساعات مختلف روز و زمان تشخیص اذان ظهر بود ، در این مکان اجرا شده است.

این ساعت به‌مناسبت سال جهانی فیزیک و با مشارکت و نظارت میراث فرهنگی و گردشگری ، مرکز تحقیقات نجوم و اختر فیزیک مراغه و بخش همکاری‌های فرهنگی سفارت فرانسه در تهران در ضلع شمالی گنبد سرخ مراغه اجرا شده است.

ساعت خورشیدی مراغه علاوه بر نشان دادن ساعت، ماه‌های خورشیدی و میلادی را نیز نشان می‌دهد و خطای آن کم‌تر از یک ثانیه است.

برای ساخت و اجرای این ساعت ‪ ۲۰۰میلیون ریال اعتبار هزینه شده است.

واما گزارش خبر ساعت آفتابی از میراث خبر

ساعت آفتابی مراغه افتتاح شد  مراغه _ 19 تیر 1384 _ میراث خبر

ساعت آفتابی مراغه نمونه گفت و گوی متقابل میان ایران و فرانسه و پلی میان گذشته درخشان تاریخ علم و آینده و سپاس و وفاداری ما به شهر زیبای مراغه است.